İngiltere’de Konut Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak görev yapan Angela Rayner, Hove’daki 800 bin sterlinlik dairesi için ödenmesi gereken damga vergisini eksik yatırdığını kabul etmesinin ardından görevlerinden istifa etti. Rayner ayrıca, parti üyelerinin oyuyla seçildiği İşçi Partisi genel başkan yardımcılığı görevini de bıraktı.
Başbakan Yardımcısı Angela Rayner, 2015 yılında satın aldığı Stockport'taki eski bir konsey evini (council house) 2015'te satmıştı. Bu satıştan yaklaşık £48,500 kar elde etti. Skandalın odağında, bu satıştan önce bu evi ana ikametgahı (principal private residence - PHR) olarak belirleyip belirlemediği ve buna bağlı olarak ödemesi gereken Capital Gains Tax (Sermaye Kazanç Vergisi) bulunuyor.
Ana ikametgah olarak belirlenen bir mülkün satışından elde edilen kâr genellikle vergiden muaftır. Ancak, bir yatırım veya ikinci ev olarak kullanılıyorsa, kâr üzerinden vergi ödenmesi gerekir.
Başbakan’ın etik danışmanı Sir Laurie Magnus hazırladığı raporda Rayner’ın “dürüst davrandığını” ancak bakanlık etik kurallarını ihlâl ettiğini belirtti. Magnus, Rayner’ın konut alımı sırasında hukuki danışmanlık aldığını fakat önerildiği gibi ek vergi uzmanı görüşüne başvurmadığını kaydetti.
Rayner, Başbakan’a yazdığı mektupta “Ek vergi danışmanlığı almama kararımı derinden pişmanlıkla karşılıyorum” ifadesini kullandı. Hatanın tüm sorumluluğunu üstlendiğini belirterek “Amacım her zaman doğru vergiyi ödemekti” dedi.
2015’ten bu yana İşçi Partisi’nin ön saflarında yer alan Rayner, Temmuz 2024’teki seçim zaferinin ardından kabineye girmişti. Görevden ayrılmasıyla hükümetin üst kademesinde hem başbakan yardımcılığı hem de konut politikaları alanında önemli bir boşluk oluştu. Rayner, özellikle hükümetin 1,5 milyon yeni konut inşa etme hedefinin başındaki isimdi.
Rayner, Sussex’teki daire alımında yanlış yönlendiren hukuki tavsiye nedeniyle verginin eksik ödendiğini açıklamıştı. Daha sonra eksik tutarın belirlenmesi için yetkililerle iletişime geçtiğini ve kendisini Başbakan’ın etik danışmanına inceleme için yönlendirdiğini de duyurmuştu.
İstifaya konu olan olay, Rayner'ın Mayıs 2025'te East Sussex'teki Hove semtinde satın aldığı daireyle patlak verdi. İkinci ev alımlarına uygulanan %3 ek vergi (surcharge'ı) göz ardı ederek standart oran üzerinden sadece 30 bin sterlin ödeyen Rayner, 70 bin sterlinlik tam tutarı ödemesi gerektiğini sonradan fark etti. Bu hata, Ocak 2025'te Greater Manchester'daki (Ashton-under-Lyne) ana evindeki hissesini çocukları yararına bir tröste devretmesiyle bağlantılı. Tröst, 2020'de oğlunun yaşadığı "kişisel bir olay"dan (detayları mahkeme emriyle gizli tutulan bir tazminat) elde edilen fonlarla finanse edilmiş ve Rayner'ın eski eşiyle uyguladığı "nesting" (yuvalama) sistemi –boşanma sonrası çocuklar evde kalırken ebeveynler sırayla konaklama– mülkiyet statüsünü belirsizleştirmişti.
Komşu İfadeleri: Skandalı alevlendiren en kritik hamle, eski komşuların basına yaptığı açıklamalar oldu. Bazı komşular, Rayner'ın evlendikten sonra asıl olarak kocasının birkaç kilometre uzaktaki evinde kaldığını, satılan evin ise daha çok bir "yatılı misafir evi" gibi kullanıldığını öne sürdü. Bu ifadeler, Rayner'ın "ana ikametgah" iddiasıyla doğrudan çelişiyordu.
Elektrik Faturaları ve Seçmen Kayıtları: Gazeteciler, evin o dönemdeki elektrik tüketim kayıtlarını ve Rayner'ın seçmen kütüğüne kayıtlı olduğu adresi araştırmaya başladı. Amaç, evin ne sıklıkta kullanıldığına dair dolaylı kanıtlar bulmaktı.
Vergi uzmanlarına göre, tröst düzenlemesi nedeniyle Manchester evi hala Rayner'ın "ana ikameti" sayılıyor ve Hove dairesini ikinci ev statüsüne sokuyordu (Finance Act 2003, Schedule 4ZA). Rayner, alım sırasında avukat tavsiyesi alsa da uzman vergi danışmanlığına başvurmadığını kabul etti. Konut Bakanı olarak vergi politikalarına liderlik eden Rayner'ın bu ihmali, özellikle muhalefetteyken zenginlerin vergi kaçakçılığını sertçe eleştirmiş biri için ironik bir durum yarattı.
Bu durum, yaz aylarında Daily Telegraph ve Daily Mail'in soruşturmalarıyla medyaya yansıdı. Rayner başlangıçta tröst detaylarını mahkeme emri nedeniyle açıklayamamış, ancak 3 Eylül 2025'te emir kalkınca eksik ödemeyi kabul ederek kendini Magnus'a sevk etti. HM Revenue and Customs (HMRC)'ye başvurarak 40 bin sterlini telafi edeceğini belirten Rayner, "dikkatsiz hata" (careless error) nedeniyle yaklaşık 8 bin ila 12 bin sterlinlik bir ceza alması bekleniyor. HMRC, bireysel vergi gizliliği nedeniyle dava detaylarını paylaşmıyor, ancak uzmanlar Rayner'ın 2015'teki benzer bir ev satışı incelemesinde (sermaye kazancı vergisinden muaf tutulması) deneyim sahibi olmasına rağmen hatayı tekrarlama ihtimalini vurguluyor.
Magnus'un 5 Eylül 2025 tarihli raporu, skandalın dönüm noktası oldu. Rapor, Rayner'ın Bakanlık Kodu'nu ihlal ettiğini –uzman vergi tavsiyesi almayarak "derin pişmanlık verici" bir hata yaptığını– belirtiyor, ancak kasıtlı bir hareket olmadığını kabul ediyor. Rayner'ın konveyans firması Verrico & Associates'ten aldığı tavsiyenin "vergi uzmanı" niteliğinde olmadığını ve firmanın "vergi danışmanlığı vermediğini" savunduğunu raporda vurgulanıyor. Magnus, "Eğer ek uzman tavsiyesi alsaydı, muhtemelen doğru SDLT ödenirdi" diye yazdı.
Kabinedeki değişiklikler, İşçi Partisi içinde güç dengelerini yeniden şekillendirdi.
İstifa mektubunda Rayner, Başbakan Starmer'a hitaben "Hata için tam sorumluluğu alıyorum. Kasıt yoktu, ama en yüksek standartları karşılayamadım. Derin pişmanlık duyuyorum" ifadelerini kullandı. Starmer'ın yanıtı ise "Acı verici bir karar, ama Rayner'ın katkılarını takdir ediyorum. Parti içinde kalacak" şeklinde oldu. İstifa, Rayner'ı Başbakan Yardımcısı, Konut Bakanı ve İşçi Partisi yardımcı liderliği görevlerinden azletti; yaklaşık 17 bin sterlinlik kıdem tazminatı almaya hak kazandı, ancak Muhafazakarlar bunu "etik ihlal yapanlara tazminat verilmemesi" çağrısıyla eleştirdi.
İstifanın siyasi yankıları geniş: Kabine reshuffle'ında David Lammy yeni Başbakan Yardımcısı ve Adalet Bakanı, Yvette Cooper Dışişleri Bakanı, Shabana Mahmood İçişleri Bakanı olarak atandı; Steve Reed Konut Bakanlığı'na getirildi. Bu değişiklik, Starmer'ın otoritesini pekiştirme hamlesi olarak yorumlanıyor,
Angela Rayner, Başbakan Sir Keir Starmer'a istifa mektubu yazdı.
Başbakan Keir Starmer'da eski yardımcısı Angela Rayner'a el yazısı ile veda mektubu yazdı.
Kaynak: ONGUN HABER
