20. yüzyılın İslami mücadelesinin en öndeki simalarından olan Ömer Muhtar, 1862 yılında, Batnan, Libya’da dünyaya geldi. Babası, henüz o 16 yaşındayken, Hac ziyareti sırasında vakitsiz olarak hayata gözlerini yumunca, kardeşinin ve kendisinin eğitimleri, aile dostları Seyyid El Giryani tarafından üstlenildi. Muhtar, Cağbub’da bulunan İslami Bilimler Akademisi’nde din eğitimi aldı.
AHLAKI VE KİŞİLİĞİ
Daha genç yaşlarında kabileler arası anlaşmazlıklarıda arabuluculuk yaptı. Nice kabileleri barıştırdı. Arkadaşları arasında liderlik vasfıyla öne çıktı. Ve olgunca konuşmalarıyla kitleleri arkasında sürükledi. Alim, dürüst ve bilgili şahsiyetiyle ömrünü at sırtında mücadeleyle geçiren Ömer Muhtar; zühd ile cihadı, mücahede ile mücadeleyi, ilim ile irfanı birleştirdi. Ağırbaşlı ve saygın kişiliğinden dolayı kendisine Sidi Ömer denilirdi. “Sidi” “Seyda” manasına kullanılan hürmet ve saygı duyulan şahsiyet manasındadır.
Üniversiteden mezun olduktan sonra Kasur imamlığına getirilen Ömer Muhtar, bu görevi 1911 yılına kadar devam ettirdi. Bu tarihte, İtalya’nın Osmanlı hakimiyetinde bulunan Libya’ya saldırmaları üzerine, Senusi tarikatı şeyhi olan Ahmed Şerif es-Senusi’nin önderliğinde başlayan direniş hareketlerine katıldı. Fakat direniş çabaları ve Osmanlı’nın müdahaleleri İtalyan’ları geri püskürtmek için yeterli olmadı ve de Osmanlı-İtalya arasında imzalanan Uşi (Ouchy) antlaşması sonucunda, 18 Ekim 1912 tarihinde Trablusgarp Savaşı, İtalya’nın galibiyeti ile sona erdi.
İtalya hükümeti yerel yönetimleri değiştirerek, 1922 tarihinde faşist yönetimi Libya’ya getirdi. Libya’nın hızlanan sömürgeleşme süreci, Ömer Muhtar’ı tedirgin ediyordu; o da 1923 yılında, Berka civarında etrafına topladığı yerli halkla beraber direniş hareketlerine başladı.
Her ne kadar eğitimi Kuran’ı öğretmek üzerine olsa da, Ömer Muhtar aynı zamanda iyi bir çöl savaşları stratejistiydi. Yeşil Dağ (Ghebel Akhdar) çevresinde konuşlandırdığı yerel aşiretleri, sayıları 100 ila 250 arasında olan küçük gruplar halinde bölerek İtalyan işgalcilere karşı etkili bir gerilla savaş taktiği uyguladı ve düşmana büyük kayıplar verdirtti.
KUR'AN- I KERİM'İ AYAKLAR ALTINA ALDILAR
İtalyanlar, mücahidlere birşey yapamayınca halka yönelip sahil şeridinde kurdukları esir kamplarına topladılar. Bu sırada binlerce insan can verdi. Su kuyularını tahrip ettiler, ormanları yaktılar, hayvanları telef ettiler. Kamplarda esir tutulan insanlar açlıktan ve yapılan baskı ve zulümlerden birer birer öldüler. Mısır sınırına ve kampların çevresine dikenli teller ördüler. Bütün ülkeyi esir kampı haline getirdiler.
Yaptıkları katliam, işkence, tecavüzleri diller söyleyemez, kalemler yazamaz. Halkın gözü önünde Kur`an-ı Kerim`i paramparça edip ayakları altında ezdiler. Başkomutanları Graziani bunu yaparken “Haydi, çağırın da bedevi peygamberiniz yardımınıza gelsin” diyordu. Halkın sevdiği alimleri uçaktan attılar. Binlerce kitabı yaktılar…
Alışılageldik savaş taktikleri ile Muhtar’ın güçlerini yenemeyeceğini anlayan İtalya valisi Ernesto Bombelli, 1924 yılında kendisine ait gerilla kuvvetler oluşturarak Libya’lılarla çarpışma yoluna gitmiş olsa da başarılı olamadı. Mısır ve Sudan’dan gelen yardımların kesilmesine karşın savaşa devam eden Muhtar, İtalyan’lar tarafından baskıya uğrayan yerel Bedevi güçleri de kendi yanına çekmeyi başardı.
ÜSTÜN İRADESİ OLAN BİR KİŞİ
Ömer Muhtar, yirmi yıla yakın süren çetin bir direnişin sonucunda, yerel milis güçlerin arasında efsanevi bir kişiliğe sahip olmuştu, hatta İtalya valisi bile onu “Sıradışı bir kariması ve üstün bir iradesi olan bir kişi” olarak belirtip saygı ile anıyordu. Muhtar’ın direnişi, 1931 yılında, Zonta civarında sona erdi.
11 Eylül 1931 tarihinde, Zonta yakınında gerçekleşen çatışma sonucunda yaralanan Muhtar, İtalyan güçleri tarafından ele geçirildi. Üç günlük bir dava sürecinin sonucunda suçlu bulunan Muhtar, 16 Eylül 1931 tarihinde asılarak idam edildi.
Ömer Muhtar’ın hayatı, ünlü aktör Anthony Quin’in başrolünü oynadığı, 1980 tarihli Çöl Aslanı (Lion of Desert) adlı film ile sinemaya aktarıldı. Ünlü direnişçinin yüzü, 10 Dinar’lık Libya banknotlarında kullanılmıştır.
